Πώς γίνεται η διάγνωση της αρθρίτιδας του ισχίου

Η σωστή διάγνωση είναι το θεμέλιο της επιτυχούς θεραπείας. Ξεκινά πάντα από μια προσεκτική κλινική εξέταση και συμπληρώνεται με απεικονιστικές εξετάσεις.

1. Κλινική αξιολόγηση

Κατά την πρώτη επίσκεψη, ο γιατρός:

• Παίρνει αναλυτικό ιστορικό (διάρκεια και ένταση πόνου, καθημερινές δυσκολίες, προηγούμενα τραύματα). Θα εστιάσει σε συγκεκριμένες δραστηριότητες που από την εμπειρία του ξέρει ότι επηρεάζονται στην καθημερινότητα, όπως για παράδειγμα το κόψιμο των νυχιών ή η έγερση από μια βαθιά πολυθρόνα και βέβαια το περπάτημα και το ανεβοκατέβασμα σκάλας.
• Ελέγχει το εύρος κίνησης του ισχίου ιδίως στην κάμψη και έσω στροφή. Στην εικόνα 3 παρουσιάζεται η τυπική εντόπιση του πόνου της αρθρίτιδας του ισχίου αριστερά, ενώ στο δεξιό μέρος της εικόνας ο γιατρός πραγματοποιεί την πλέον αξιόπιστη δοκιμασία σε κάμψη και έσω στροφή του ισχίου, που τυπικά αναπαράγει τον πόνο
• Παρατηρεί τον τρόπο βάδισης (αν υπάρχει χωλότητα ή αλλαγή στη στάση). Πολλές φορές, η παρατήρηση αυτή και μόνο μπορεί να θέσει τη διάγνωση του φθαρμένου ισχίου με εντυπωσιακή αξιοπιστία.
• Εξετάζει τη σύσπαση ή ατροφία μυών γύρω από το ισχίο.
• Ελέγχει τη διαφορά μήκους στα κάτω άκρα, που συχνά συνυπάρχει στα προχωρημένα στάδια.

Η εμπειρία του εξεταστή είναι κρίσιμη. Συχνά η διάγνωση τίθεται ήδη από την κλινική εικόνα, πριν καν ζητηθούν εξετάσεις. Παρά το γεγονός ότι η διάγνωση είναι πολλές φορές προφανής, πρέπει να “ξοδεύουμε” τον απαιτούμενο χρόνο στην εξέταση για έναν πλήρη έλεγχο και αναλυτική συζήτηση. Η σχέση εμπιστοσύνης χτίζεται πολύ νωρίς, από την πρώτη αυτή εξέταση και είναι  απαραίτητο συστατικό μιας επιτυχημενης θεραπείας .

2. Απεικονιστικός έλεγχος

Οι πιο χρήσιμες εξετάσεις είναι:

• Απλή ακτινογραφία ισχίου:

Η απλή ακτινογραφία είναι πάντοτε η πρώτη εξέταση. Δείχνει με σαφήνεια τη στένωση του μεσάρθριου διαστήματος, την παρουσία οστεοφύτων, την παραμόρφωση της κεφαλής του μηριαίου και πιθανές υποχόνδριες κύστεις. (εικόνα 4)

Είναι οικονομική, γρήγορη και παρέχει άμεσα τις βασικές πληροφορίες.

• Μαγνητική τομογραφία (MRI):

Επιτρέπει να δούμε το ισχίο σε πρώιμα στάδια φθοράς, όταν η ακτινογραφία μπορεί να φαίνεται φυσιολογική. Δείχνει την κατάσταση του χόνδρου, του μυϊκού συστήματος και την ύπαρξη οστεονέκρωσης ή φλεγμονής. (εικόνα 4) Είναι εξέταση εκλογής σε περιπτώσεις άσηπτης νέκρωσης.

• Αξονική τομογραφία (CT):

Χρησιμοποιείται κυρίως για τον προεγχειρητικό σχεδιασμό, όταν αντιμετωπίζουμε ειδικά προβλήματα ανατομικής ανωμαλίας και πρόκειται να γίνει αρθροπλαστική, γιατί προσφέρει ακριβή τρισδιάστατη απεικόνιση των οστών και βοηθά στην ορθή τοποθέτηση των κατάλληλων εμφυτευμάτων.

Στην  εικόνα 5 βλέπουμε ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα από περιστατικό μας με σοβαρή ανατομική ανωμαλία, αποτέλεσμα βαριάς δυσπλασίας του ισχίου (DDH). Η τρισδιάστατη αξονική μάς επέτρεψε να κάνουμε ακριβείς μετρήσεις και λεπτομερή σχεδιασμό του χειρουργείου μας

3. Εργαστηριακές εξετάσεις:

Αιματολογικός και βιοχημικός έλεγχος σε υποψία φλεγμονώδους ή μεταβολικής αιτίας.

Κλινική σημείωση:

Η απεικόνιση παίζει καθοριστικό ρόλο στη σωστή εκτίμηση του σταδίου της αρθρίτιδας και στον προεγχειρητικό σχεδιασμό. Η διάγνωση ωστόσο, δεν βασίζεται ποτέ μόνο σε μία εικόνα. Η  σωστή κλινική εξέταση έχει θέσει ήδη τη διάγνωση της αρθρίτιδας στην πλειονότητα των περιπτώσεων. Ο ακτινολογικός έλεγχος θα την επιβεβαιώσει και θα την  περιγράψει. Συνδυάζουμε ιστορικό, κλινική εκτίμηση, απεικόνιση και συνεκτιμώντας την ηλικία, τον τρόπο ζωής, το επίπεδο δραστηριότητας του ασθενούς μας και τις επιθυμίες του όσον αφορά την ποιότητα ζωής του, θα διαμορφωθεί το εξατομικευμένο θεραπευτικό πλάνο.

Σχεδιασμός θεραπείας – η εξατομικευμένη προσέγγιση

Η θεραπεία της αρθρίτιδας του ισχίου δεν είναι ίδια για όλους. Εξαρτάται από το στάδιο της νόσου, την ηλικία, το επίπεδο δραστηριότητας και τις προσδοκίες κάθε ασθενούς.

Στην πράξη, ο σχεδιασμός ακολουθεί τέσσερα βασικά βήματα:

1. Εκτίμηση βαρύτητας συμπτωμάτων

Αν ο πόνος είναι ήπιος και διαλείπων, προτιμάται η συντηρητική αγωγή. Αν όμως επηρεάζει τον ύπνο, τη διάθεση ή τις καθημερινές κινήσεις, εξετάζεται η χειρουργική επιλογή.

2. Καταγραφή επιπέδου λειτουργικότητας

Πόσο περιορίζεται ο ασθενής; Μπορεί να περπατήσει πάνω από 500–1000 μέτρα χωρίς πόνο; Μπορεί να ανέβει σκάλες ή να σκύψει; Αυτά τα στοιχεία καθοδηγούν το πότε η επέμβαση είναι αναγκαία.

3. Εκτίμηση συνοδών παραγόντων

Παχυσαρκία, οστεοπόρωση, προηγούμενα κατάγματα ή χειρουργεία, φλεγμονώδεις παθήσεις ή χρήση κορτικοστεροειδών — όλα λαμβάνονται υπόψη για να επιλεγεί η ασφαλέστερη θεραπεία.

4. Συζήτηση με τον ασθενή

Η απόφαση για χειρουργείο λαμβάνεται από κοινού. Ο ασθενής πρέπει να ενημερωθεί για όλα τα διαθέσιμα μέσα, τα πλεονεκτήματα και τους κινδύνους.

Η καλή επικοινωνία είναι απαραίτητη ώστε να υπάρχει εμπιστοσύνη και συνεργασία στην προετοιμασία και την αποκατάσταση.

Στόχος:

Να επιλεγεί η λιγότερο επεμβατική αλλά πιο αποτελεσματική λύση, ανάλογα με τις ανάγκες κάθε ανθρώπου.

Πότε χρειάζεται αλλαγή προσέγγισης

Αν μετά από τρεις έως έξι μήνες σωστής συντηρητικής θεραπείας τα συμπτώματα παραμένουν, ή αν ο πόνος είναι έντονος και καθημερινός, τότε πρέπει να συζητηθεί η λύση της  αρθροπλαστικής. Η έγκαιρη επέμβαση σε προχωρημένα στάδια προλαμβάνει τη μυϊκή ατροφία, τη δυσκαμψία και την αποδιοργάνωση της στάσης του σώματος. Στόχος δεν είναι απλώς η απαλλαγή από τον πόνο, αλλά η επιστροφή σε ενεργή, φυσιολογική ζωή.

Συντηρητική Θεραπεία της Αρθρίτιδας Ισχίου — Όσα μπορεί να κάνει ο ασθενής πριν το χειρουργείο.

Η συντηρητική αντιμετώπιση της αρθρίτιδας του ισχίου είναι αρκετές φορές το πρώτο βήμα στη θεραπεία. Αφορά κυρίως στα αρχικά και μέτρια στάδια της αρθρίτιδας, όταν η φθορά του χόνδρου είναι ήπια και η άρθρωση διατηρεί ακόμη ικανοποιητική λειτουργικότητα. με μέτρια ενοχλήματα που δεν περιορίζουν σημαντικά την καθημερινότητα.

Στόχος της είναι να μειώσει τον πόνο, να καθυστερήσει την εξέλιξη της φθοράς και να βελτιώσει την κινητικότητα.

1.        Φαρμακευτική αγωγή

• Αναλγητικά (παρακεταμόλη, ΜΣΑΦ) για τον έλεγχο του πόνου.
• Αντιφλεγμονώδη για μείωση της τοπικής φλεγμονής.
• Σε επιλεγμένες περιπτώσεις, μυοχαλαρωτικά ή ήπια κορτικοστεροειδή από το στόμα για περιορισμένο χρονικό διάστημα.

Σημαντικό:

Η μακροχρόνια χρήση φαρμάκων χωρίς ιατρική παρακολούθηση μπορεί να προκαλέσει παρενέργειες, ιδίως στο στομάχι, το ήπαρ ή τα νεφρά. Η θεραπεία πρέπει πάντα να γίνεται υπό ιατρική καθοδήγηση.

2.        Φυσικοθεραπεία και άσκηση

Η φυσικοθεραπεία αποτελεί βασικό πυλώνα της συντηρητικής αγωγής. Με κατάλληλο πρόγραμμα ασκήσεων ενδυνάμωσης και διατάσεων, ο ασθενής βελτιώνει την κινητικότητα και μειώνει τη φόρτιση στην άρθρωση.

Στόχος:

Η ενδυνάμωση των μυών γύρω από το ισχίο, η διατήρηση της ελαστικότητας και η μείωση των φορτίων στην άρθρωση.  Ταυτόχρονα διατηρεί τους ιστούς γύρω από το ισχίο στην καλύτερη δυνατή κατάσταση, βοηθώντας στην ταχύτερη αποκατάσταση όταν έρθει η ώρα της χειρουργικής επέμβασης

3.       Βοηθήματα και εργονομικές αλλαγές

Μικρές πρακτικές προσαρμογές μπορούν να κάνουν μεγάλη διαφορά:

• Χρήση μπαστουνιού στην απέναντι πλευρά από το πάσχον ισχίο.
• Ανατομικά υποδήματα με απορρόφηση κραδασμών.
• Ύψος καθίσματος και κρεβατιού που διευκολύνει την έγερση.
• Αποφυγή παρατεταμένου καθίσματος ή σκυψίματος.
• Τακτική ήπια άσκηση, όπως περπάτημα, κολύμβηση ή ποδήλατο σε επίπεδο έδαφος.
• Αποφυγή άρσης βαρών ή δραστηριοτήτων που προκαλούν κραδασμούς (τρέξιμο σε άσφαλτο, άλματα).
• Απώλεια σωματικού βάρους.
• Ειδικά προγράμματα εκπαίδευσης στάσης σώματος και βάδισης, που προστατεύουν το ισχίο.

Αυτές οι αλλαγές συχνά μειώνουν δραστικά τον πόνο και καθυστερούν την ανάγκη για επέμβαση.

4.       Συμπληρώματα διατροφής

Τα τελευταία χρόνια έχουν προταθεί διάφορα σκευάσματα (γλυκοζαμίνη, χονδροϊτίνη, κολλαγόνο, MSM).

Οι περισσότερες κλινικές μελέτες, ωστόσο, δείχνουν περιορισμένα και ασταθή αποτελέσματα. Το ζήτημα περιπλέκεται από  την πληθώρα σκευασμάτων μη πιστοποιημένης ποιότητας, την απουσία σοβαρών μελετών αναφορικά ειδικά με την αρθρίτιδα του ισχίου, την αλόγιστη χρήση τους, την επιρροή της διαφήμισης.

Αν ο ασθενής επιθυμεί να τα δοκιμάσει, αυτό πρέπει να γίνει συμπληρωματικά, ποτέ ως υποκατάστατο της σωστής θεραπείας. Ως ειδκός ορθοπαιδικός ισχίου, στην ερώτηση των ασθενών μου για τη λήψη τέτοιων σκευασμάτων, η απάντησή μου είναι “δεν έχω πειστεί ότι αλλάζουν ουσιαστικά την πορεία της πάθησης”

5. Ενέσιμες θεραπείες στο ισχίο

Οι ενέσεις στο ισχίο εφαρμόζονται στην κλινική μας πάντοτε υπό ακτινοσκοπική καθοδήγηση.  Στοχεύουν στη μείωση του πόνου και της φλεγμονής.

Τύποι ενέσεων

• Κορτικοστεροειδή: δρουν άμεσα, μειώνοντας τη φλεγμονή, αλλά η δράση τους είναι προσωρινή. Δεν πρέπει να επαναλαμβάνονται συχνά.
• Υαλουρονικό οξύ: θεωρητικά βελτιώνει τη λίπανση της άρθρωσης, με αποτελέσματα που μπορεί να διαρκέσουν 6–12 μήνες.
• PRP (Platelet-Rich Plasma): πλάσμα πλούσιο σε αιμοπετάλια, προερχόμενο από το ίδιο το αίμα του ασθενούς, που περιέχει αυξητικούς παράγοντες με ήπια αναπλαστική δράση. Θεωρητικά οι παράγοντες αυτοί ενεργοποιούν τους μηχανισμούς επούλωσης των ιστών, μειώνουν τη φλεγμονή και μπορούν να επιβραδύνουν την εξέλιξη της αρθρίτιδας. Τα τελευταία χρόνια χρησιμοποιούνται πιο εξελιγμένες μορφές, όπως το E-PRP (Enriched PRP), με υψηλότερη συγκέντρωση αιμοπεταλίων και λευκοκυττάρων για πιο στοχευμένη δράση. Η θεραπεία πραγματοποιείται σε μία ή περισσότερες συνεδρίες και είναι ασφαλής (αυτόλογο υλικό, χωρίς αλλεργίες)
• Συνδυασμοί PRP + υαλουρονικού ή άλλων παραγόντων μελετώνται και εφαρμόζονται εξατομικευμένα.
• Θεραπείες με βλαστοκύτταρα (stem cells), το πιο εξελιγμένο στάδιο της αναγεννητικής ιατρικής. Προέρχονται από λιπώδη ιστό ή μυελό των οστών του ίδιου του ασθενούς και περιέχουν κύτταρα με ικανότητα αναγέννησης και επιδιόρθωσης των φθαρμένων ιστών. Σε επιλεγμένες περιπτώσεις μπορεί να συνδυαστεί με PRP για ενίσχυση του αποτελέσματος

Σχόλιο:

Οι ενέσεις δεν “θεραπεύουν” την αρθρίτιδα, αλλά ίσως βελτιώσουν την ποιότητα ζωής για ένα διάστημα. Οι ενέσιμες θεραπείες αποτελούν άλλο ένα πεδίο διχογνωμίας, για τους ίδιους λόγους  όπως και τα  από του  στόματος συμπληρώματα. Μια πρόσφατη ανασκόπηση των επιστημονικών δημοσιεύσεων στο έγκυρο επιστημονικό περιοδικό British  of Journal Medicine, Review article 2021, συμπεραίνει “…τα οφέλη είναι μικρά, αμφισβητήσιμα ως προς την κλινική σημασία …”. Στην κλινική μας, έχοντας ενημερώσει  τον ασθενή με σαφήνεια, χρησιμοποιούμε επιλεκτικά σε πρώιμα στάδια  την έγχυση PRP. Αντίθετα, έγχυση κορτιζόνης προτείνουμε στις προχωρημένες καταστάσεις, που χρειάζεται να κερδίσουμε λίγο χρόνο πριν την επέμβαση.

Πότε θεωρούμε ότι η συντηρητική θεραπεία έχει αποτύχει

• Όταν ο πόνος εμποδίζει τις καθημερινές δραστηριότητες παρά τη σωστή αγωγή.
• Όταν ο ύπνος διακόπτεται από πόνο στο ισχίο.
• Όταν η ακτινογραφία δείχνει προχωρημένη φθορά και ο ασθενής δυσκολεύεται να βαδίσει.

Σε αυτές τις περιπτώσεις, πρέπει να εξεταστεί το ενδεχόμενο ολικής αρθροπλαστικής ισχίου.

Πότε η αρθρίτιδα θεωρείται προχωρημένη

Η αρθρίτιδα του ισχίου χαρακτηρίζεται ως προχωρημένου σταδίου όταν ο πόνος είναι καθημερινός, περιορίζει τις βασικές δραστηριότητες, ή δεν ανταποκρίνεται πλέον στη συντηρητική θεραπεία.

Στην ακτινογραφία παρατηρείται πλήρης συνήθως εξαφάνιση του αρθρικού διαστήματος, παραμόρφωση της κεφαλής του μηριαίου και εκτεταμένα οστεόφυτα.

Στην εικόνα 6 απεικονίζεται η ακτινογραφία ασθενούς, από το αρχείο μας, με προχωρημένη αρθρίτιτδα και των δύο ισχίων. (Ο ασθενής υποβλήθηκε την ίδια μέρα σε ταυτόχρονη αρθροπλαστική AMIS και στα δύο ισχία του)

Σε αυτό το στάδιο, η ολική αρθροπλαστική ισχίου αποτελεί την πιο αποτελεσματική και οριστική λύση.

Πότε χρειάζεται Αρθροπλαστική Ισχίου και ποια είναι τα οφέλη της

Η ολική αρθροπλαστική ισχίου (Total Hip Arthroplasty – THA) είναι η αντικατάσταση της φθαρμένης άρθρωσης με τεχνητά εμφυτεύματα (πρόθεση).

Το άνω άκρο του μηριαίου αντικαθίσταται από ένα στυλεό που στο άκρο φέρει κεραμικό στέλεχος – σφαίρα, ενώ η κοτύλη της λεκάνης αντικαθίσταται από αντίστοιχο κυπέλλιο από πορώδες  μεταλλικό υλικό με ειδικό ένθετο που υποδέχεται τη σφαίρα. (εικόνα  7, σχηματική απεικόνιση μιας ολικής αρθροπλαστικής του ισχίου)

Με αυτό τον τρόπο αποκαθίσταται η ομαλή κίνηση, ο πόνος εξαφανίζεται και η λειτουργία επανέρχεται.

 

Οφέλη της Ολικής Αρθροπλαστικής

1. Άμεση ανακούφιση από τον πόνο. Ο πόνος που περιορίζει για μήνες ή χρόνια εξαφανίζεται μέσα σε λίγες ημέρες.
2. Αποκατάσταση κινητικότητας. Οι περισσότεροι ασθενείς περπατούν την ίδια ή την επόμενη ημέρα της επέμβασης.
3. Βελτίωση ποιότητας ζωής. Επιστροφή σε φυσιολογικές δραστηριότητες, εργασία και κοινωνική ζωή χωρίς πόνο.
4. Υψηλά ποσοστά επιτυχίας. Σύγχρονες μελέτες δείχνουν ότι μια σωστά τοποθετημένη αρθροπλαστική ισχίου έχει διάρκεια ζωής άνω των 20 ετών με πολύ υψηλά ποσοστά ικανοποίησης των ίδιων των ασθενών.
5. Μακροχρόνια ασφάλεια. Τα σύγχρονα εμφυτεύματα είναι βιοσυμβατά, ανθεκτικά και επιτρέπουν φυσιολογική κίνηση χωρίς περιορισμούς. Η σωστή προετοιμασία, η εξειδίκευση του χειρουργού και η πιστή εφαρμογή των οδηγιών μειώνουν στο ελάχιστο κάθε κίνδυνο.

Ποιοι είναι κατάλληλοι υποψήφιοι

Ως εξειδικευμένος χειρουργός ισχίου συναντώ συχνά ασθενείς που έρχονται για δεύτερη ή τρίτη γνώμη ή μετά από ατελέσφορες προσπάθειες μηνών να περιορίσουν το πρόβλημα με  συντηρητικά μέσα. Σε αυτές τις περιπτώσεις, η επιστροφή σε μια ικανοποιητική ποιότητα ζωής, δεν γίνεται  να  επιτευχθεί χωρίς χειρουργική επέμβαση.

Η αρθροπλαστική ισχίου ενδείκνυται όταν:

• Ο πόνος εμποδίζει την καθημερινή ζωή.
• Η συντηρητική αγωγή έχει αποτύχει.
• Υπάρχει σοβαρή ακτινολογική φθορά.
• Ο ασθενής είναι σε καλή γενική κατάσταση υγείας ώστε να υποβληθεί σε αναισθησία και μετεγχειρητική κινητοποίηση.
• Η ηλικία από μόνη της δεν αποτελεί αντένδειξη. Πολλοί ενεργοί ασθενείς άνω των 80 ετών απολαμβάνουν εξαιρετικά αποτελέσματα. Μπορούν να κάνουν περιπάτους, ταξίδια, να ασχοληθούν με την κηπουρική. Από την άλλη μεριά νέα άτομα θέλουν “να ζήσουν τώρα”, να αθληθούν, να παίξουν με τα παιδιά τους: η φιλοσοφία που εφαρμόζουμε στην κλινική μας, είναι μάλλον να τους προσφέρουμε τώρα μια άριστη επέμβαση με πολλά χρόνια ποιοτικής ζωής, παρά να περιμένουν να κάνουν την αρθροπλαστική μετά από χρόνια, υποφέροντας.

AMIS — Η πλέον σύγχρονη τεχνική στην Αρθροπλαστική Ισχίου

Τι είναι η μέθοδος (τεχνική) AMIS

Η μέθοδος AMIS (Anterior Minimally Invasive Surgery) είναι η πιο σύγχρονη και ανατομικά φιλική προσπέλαση για την ολική αρθροπλαστική του ισχίου.

Πραγματοποιείται διαμέσου μια πολύ μικρής τομής, 7 – 10 εκ. από το πρόσθιο μέρος του ισχίου. Εναλλακτικά μπορεί να πραγματοποιηθεί με μια τομή επί της δερματικής πτυχής του βουβώνα. Αυτή, ακριβώς επειδή βρίσκεται στην περιοχή που αντιστοιχεί στο λάστιχο του εσωρούχου, αναφέρεται διεθνώς με τον όρο “τομή μπικίνι” (hip bikini incision)

Στην εικόνα  8 παρουσιάζουμε ενδεικτικά τομές αρθροπλαστικής AMIS από προσωπικό αρχείο. Στην εικόνα 9 απεικονίζεται συγκριτικά η τομή AMIS bikini. Στην εικόνα 10 βλέπουμε το σχεδιασμό της τομής βάσει οδηγών σημείων, μετά την τοποθέτηση του ασθενούς στο ειδικό χειρουργικό τραπέζι AMIS.

Η επέμβαση συνεχίζει βαθύτερα μέσα από ένα φυσικό διάστημα ανάμεσα σε δύο μυϊκές ομάδες, χωρίς να κόβονται ή να αποκολλώνται οι μύες. (εικόνα 11).

Η χρήση ειδικών εργαλείων, κατασκευασμένων για τη μέθοδο είναι απαραίτητη. (εικόνα 12)

Η επέμβαση ολοκληρώνεται με την τοποθέτηση των εμφυτευμάτων (εικόνα 13) και σύγκλειση του δέρματος με πλαστική, χωρίς τραυματισμό οποιασδήποτε μυικής ομάδας (animaton 3, animation 4)

Μελέτες με χρήση μαγνητικής τομογραφίας ένα χρόνο μετά την επέμβαση αποδεικνύουν ότι η τεχνική αυτή πρακτικά δεν αφήνει κανένα «ίχνος» δηλαδή καμία βλάβη στους μυϊκούς ιστούς που περιβάλουν το ισχίο.

Δεν είναι ωστόσο η πολύ μικρή τομή, αλλά η εγχειρητική διαδρομή της μεθόδου διαμέσου μυών αυτή που τοποθετεί την αρθροπλαστική ισχίου AMIS ακριβώς στην “καρδιά” της MIS φιλοσοφίας και την κάνει “ελάχιστα επεμβατική”. Ελάχιστο τραύμα, ταχεία ασφαλής αποκατάσταση και άριστο μακροχρόνιο αποτέλεσμα είναι το τρίπτυχο της επιτυχίας της μεθόδου

 

Τεχνικό σημείωμα:

Η χρήση του τραπεζιού AMIS (εικόνα 14) προσφέρει:

• σταθερότητα στις κινήσεις και θέσεις στη διάρκεια της επέμβασης
• δυνατότητα εκτίμησης του μήκους του σκέλους
• δυνατότητα συνεχούς λήψης ακτινογραφιών κατά την επέμβαση (εικόνα 15)

 

Κύρια πλεονεκτήματα της AMIS

1. Ατραυματική προσπέλαση — Δεν κόβονται οι μύες ή οι τένοντες, μόνο απωθούνται.
2. Μικρότερος μετεγχειρητικός πόνος και μικρότερη απώλεια αίματος.
3. Ταχύτερη κινητοποίηση — οι ασθενείς περπατούν από την πρώτη ημέρα.
4. Μικρότερη τομή (περίπου 7–10 εκ.) και καλύτερο αισθητικό αποτέλεσμα.
5. Χαμηλότερος κίνδυνος εξαρθρήματος, λόγω της σταθερότητας που προσφέρει η πρόσθια προσπέλαση.
6. Πιο φυσιολογική βάδιση και ταχύτερη αποκατάσταση της δύναμης των μυών.

 

Όπως λέω συχνά στους ασθενείς μου:

“Η αρθροπλαστική δεν είναι απλώς αλλαγή μιας άρθρωσης, είναι επιστροφή σε μια φυσιολογική ζωή χωρίς πόνο.”

Η εμπειρία και η εκπαίδευση του χειρουργού

Η τεχνική AMIS απαιτεί εξειδικευμένη εκπαίδευση και εμπειρία.

Η AMIS αναπτύχθηκε και υποστηρίζεται από τη Medacta International, μια ελβετική εταιρεία που πρωτοπορεί στην ανάπτυξη καινοτόμων ορθοπαιδικών τεχνολογιών.

Η τεχνική έχει μια καμπύλη εκμάθησης, δηλαδή χρειάζεται εμπειρία για να εφαρμοστεί σωστά.  (Obando και  συν. , “Results of the transition from posterolateral to anterior minimally invasive approach for THA” J Orthop Surg Res 2023)  Η Medacta Int. έχει θεσπίσει ένα αυστηρό πρόγραμμα εκπαίδευσης και πιστοποίησης. Μόνο ένας “AMIS Certified Surgeon”, επιτρέπεται να πραγματοποιεί αρθροπλαστική ισχίου AMIS.  (βρείτε τον Γιατρό και την πιστοποιηση του αυτή στην  )

Ο χειρουργός πρέπει να έχει πραγματοποιήσει μεγάλο αριθμό επεμβάσεων και να είναι πιστοποιημένος στη συγκεκριμένη προσπέλαση, ώστε να διασφαλίζεται η ασφάλεια και η ακρίβεια. Γι’ αυτό και είναι σημαντικό ο ασθενής να επιλέγει χειρουργό που ειδικεύεται στην AMIS.

Τα αποτελέσματα

Πολλές διεθνείς μελέτες:

• Restrepo et al., J Arthroplasty, 2019
• Rachbauer et al., Clin Orthop Relat Res, 2020
• Huang XT., et al. , A Systematic Review, 2021 PubMed
• Yan L. et al, JAMA Network Open, 2023
• Orthopaedics / Springer, 2023
• Faldini C., et al. , J Clin Med, 2024

δείχνουν ότι η AMIS οδηγεί σε:

• Πιο φυσιολογική μυϊκή λειτουργία και ταχύτερη επάνοδο σε φυσιολογικό βάδισμα.
• Μικρότερη απώλεια αίματος, διάρκεια νοσηλείας και μετεγχειρητικό πόνο.
• Μικρότερο ποσοστό εξαρθρημάτων.
• Καλύτερο αισθητικό αποτέλεσμα.
• Ταχύτερη κινητοποίηση.
• Συντομότερη νοσηλεία.
• Μικρότερη χρήση αναλγητικών.
• Πιο γρήγορη επιστροφή στην εργασία και στην καθημερινότητα.

Η θέση και η γωνία που επιλέγουμε να τοποθετήσουμε τα υλικά της αρθροπλαστικής είναι εξαιρετικής σημασίας για να λειτουργήσει σωστά η τεχνητή μας άρθρωση για πολλά χρόνια. Η τάση της αρθροπλαστικής είναι επίσης πολύ σημαντική. Mια πολύ χαλαρή άρθρωση είναι ασταθής. Mια πολύ “τεντωμένη” είναι επώδυνη και δύσκαμπτη, και μακραίνει πολύ ενοχλητικά ολόκληρο το κάτω άκρο!

Σήμερα, η τεχνολογία μας δίνει τη δυνατότητα να:

– Mελετήσουμε λεπτομερώς με τρισδιάστατη αξονική τομογραφία την ανατομία του πάσχοντος σκέλους

–  Πραγματοποιήσουμε εικονικά την επέμβαση στον υπολογιστή σε τρισδιάστατο μοντέλο

– Τοποθετήσουμε τις προθέσεις μας κατά την επέμβαση ΑΚΡΙΒΩΣ στην ιδανική γωνία – απόκλιση παρακολουθώντας συνεχώς σε ειδική οθόνη τις κινήσεις μας με ακρίβεια μίας μοίρας – ενός χιλιοστού.

Με τον τρόπο αυτό αναπαράγουμε με ακρίβεια αυτό που σχεδιάσαμε πριν την επέμβαση εμφυτεύοντας την αρθροπλαστική μας στην ιδανική θέση

Στην εικόνα 16 παρουσιάζεται ο σχεδιασμός   της αρθροπλαστικής σε περιστατικό της κλινικής μας: επάνω αριστερά η ανατομία του ισχίου πριν την επέμβαση, κάτω αριστερά η εικονική εμφύτευση της  κοτύλης. Επάνω δεξιά η εικονική εμφύτευση του μηριαίου στυλεού. Τέλος, κάτω δεξιά το “πάντρεμα”των δύο και το τελικό αποτέλεσμα.

Στην εικόνα 17, οι ενδείξεις της οθόνης  από το χειρουργείο της ίδιας ασθενούς, όσον αφορά τη θέση των εμφφυτευμάτων και η ακτινολογική επιβεβαίωση κατά τη διάρκεια της επέμβασης. Το αποτέλεσμα ήταν προβλέψιμο και άριστο

Κάνοντας την αρθροπλαστική Ισχίου AMIS ακόμη πιο ασφαλή και επιτυχημένη: η χρήση εξατομικευμένων προθέσεων (custom made προθέσεις αρθροπλαστικής ισχίου)

Σε όλους σχεδόν τους ασθενείς, τα διαθέσιμα “έτοιμα” εμφυτεύματα θα προσφέρουν άριστη αρχική στερέωση και εξαιρετική μακροχρόνια λειτουργία. Υπάρχουν  ωστόσο περιπτώσεις ανατομικών ανωμαλιών όπως για παράδειγμα μετά από τραυματικές παραμορφώσεις του σκελετού ή προηγηθείσες επεμβάσεις στην παιδική ηλικία, που μπορούν να επιλυθούν μόνο με κατασκευή εξατομικευμένων προθέσεων μοναδικών για το συγκεκριμένο ασθενή (custom made προθέσεις).

Μετά από διεξοδική μελέτη του ισχίου με ειδικό πρωτόκολλλο αξονικής τομογραφίας, γίνεται σχεδιασμός και κατασκευή προθέσεων και εργαλείων μιας χρήσης μόνο για τη συγκεκριμένη περίπτωση, σε ειδικό κέντρο του εξωτερικού. Οι προθεσεις αυτές ειναι φτιαγμένες έτσι ώστε να ταιριάζουν τέλεια, ακόμη και στην πλέον ιδιαίτερη ανατομική ανωμαλία.

Στην εικόνα 18, από πολύ νέο άνδρα ασθενή μας, βλέπουμε το σχεδιασμό custom made πρόθεσης, η οποία να ταιριάζει στην ιδιαίτερα αλλαγμένη ανατομία του, εξαιτίας επέμβασης σε παιδική ηλικία. Η εικόνα 19 αναδεικνύει τη διαφορά σχήματος ανάμεσα στην custom πρόθεση (αριστερά) και στην πρόθεση AMIS stem, δεξιά, που είχε προηγηθεί ένα χρόνο πριν

Προφανώς η αναγνώριση και ο κατάλληλος σχεδιασμός σε αυτές τις ελάχιστες μεν αλλά πολύ απαιτητικές περιπτώσεις απαιτεί βαθιά γνώση, εμπειρία και πολύ προσεκτική αρχική εκτίμηση. Θα αποβεί ωστόσο σωτήρια προλαμβάνοντας αδιέξοδα ή και καταστροφικά συμβάματα την ώρα του χειρουργείου

Η εμπειρία του ασθενούς – Πριν και μετά το χειρουργείο

 

Η επιτυχία της αρθροπλαστικής ξεκινά πριν το χειρουργείο. Η ομάδα μας, στην Κλινική MIS Αρθροπλαστικής Ισχίου –  Γόνατος, απαρτίζεται  από συνεργάτες με γνώση του αντικειμένου και πρόθυμους να είναι δίπλα σας σε κάθε βήμα. Θα σας δοθούν αναλυτικά όλες οι πληροφορίες που αφορούν τις σημαντικές ώρες και ημερομηνίες και οδηγίες για το τι θα πρέπει να κάνετε πριν την επέμβαση, τι θα χρειαστεί να έχετε μαζί σας κατά τη νοσηλεία σας και πώς θα προετοιμάσετε το σπίτι σας ώστε να είναι ένας “φιλικός” χώρος για τη μετεγχειρητική σας αποκατάσταση.

 

Η προεγχειρητική προετοιμασία

Περιλαμβάνει:

• Αναλυτικό προεγχειρητικό έλεγχο (αιματολογικό, καρδιολογικό, ακτινολογικό).
• Eνημέρωση του ασθενούς για τη διαδικασία, την αναισθησία και την αποκατάσταση.
• Εξέταση από την αναισθησιολογική ομάδα. Ο αναισθησιολόγος πρέπει να γνωρίζει με λεπτομέρεια την κατάσταση της υγείας σας, αλλεργίες, φάρμακα που λαμβάνετε (ιδιαίτερα αντιπηκτικά). Θα έχετε την ευκαιρία να ρωτήσετε για τον τύπο της αναισθησίας (γενική ή περιοχική) και να εξοικειωθείτε με τον άνθρωπο που θα συναντήσετε πρώτο όταν θα βρεθείτε σε λίγες μέρες στην αίθουσα του χειρουργείου.
• Εκπαίδευση στις πρώτες κινήσεις μετά το χειρουργείο (σήκωμα, βάδιση, χρήση βοηθήματος).
• Προετοιμασία του σπιτιού για ασφάλεια τις πρώτες ημέρες (ύψος καθίσματος, απομάκρυνση εμποδίων).

 

Η απόφαση να προχωρήσετε σε μια αρθροπλαστική ισχίου είναι ένα σημαντικό βήμα προς τη βελτίωση της ποιότητας ζωής σας. Ωστόσο, είναι απολύτως φυσιολογικό να συνοδεύεται από συναισθήματα άγχους, αβεβαιότητας ή και φόβου.  Η ημέρα πριν την αρθροπλαστική είναι ιδανική για αποφόρτιση και ηρεμία:

• Αποφύγετε να αναζητάτε στο διαδίκτυο εμπειρίες άλλων, που συχνά προκαλούν περισσότερο άγχος παρά ενημέρωση.
• Eστιάστε σε δραστηριότητες που σας χαλαρώνουν.
• Ένας ήρεμος ύπνος το βράδυ πριν την επέμβαση βοηθά το σώμα να ανταποκριθεί καλύτερα στη διαδικασία και στην ανάρρωση.
• Φροντίστε να έχετε προετοιμάσει τα προσωπικά σας αντικείμενα και να έχετε μια αίσθηση οργάνωσης και ελέγχου, που μειώνει την ένταση.

Μελέτες δείχνουν ότι η θετική στάση και η ψυχολογική προετοιμασία επηρεάζουν θετικά τόσο την εμπειρία του χειρουργείου όσο και την πορεία της ανάρρωσης. Εστιάστε στο ότι είστε σε καλά χέρια και στο ότι η επέμβαση είναι η αρχή μιας νέας, πιο ελεύθερης ζωής

 

Ημέρα της επέμβασης

 

Η αρθροπλαστική ισχίου με AMIS πραγματοποιείται συνήθως με περιφερική αναισθησία (ραχιαία ή επισκληρίδιο)και διαρκεί περίπου 60–90 λεπτά.

Ο συνολικός χρόνος που θα είστε μαζί μας στο χώρο  των χειρουργείων είναι περίπου 3 ώρες. Οι συγγενείς σας θα έχουν καθ’όλο αυτό το διάστημα τη δυνατότητα να ενημερώνονται για την πορεία της επέμβασης από τη γραμματεία μας

Η κινητοποίηση ξεκινά την ίδια ημέρα, υπό την καθοδήγηση φυσικοθεραπευτή.

Οι περισσότεροι ασθενείς βαδίζουν με κάποιο βοήθημα βάδισης από τις πρώτες ώρες. Η κινητοποίηση από την πρώτη μέρα αποτελεί βασικό στοιχείο της ταχείας ανάρρωσης.

Την επομένη του χειρουργείου θα περπατήσουμε μαζί, σε αρκετές περιπτώσεις και χωρίς βοήθημα,  με πλήρη φόρτιση του χειρουργημένου μέλους.  Βλέπουμε παράδεγμα 1 ασθενούς,

παράδειγμα 2 ασθενούς   

&nbsp

 & παράδειγμα 3 ασθενούς,

 
την επομένη μέρα της επέμβασης

Θα σας δείξουμε πώς καθόμαστε και σηκωνόμαστε από καρέκλα, πώς ξαπλώνουμε και πώς σηκωνόμαστε από το κρεβάτι και θα αξιολογήσουμε αν είστε σε κατάσταση να επιστρέψετε στο σπίτι, με βασικό κριτήριο την ασφάλεια, τον πιθανό πόνο και τη δυνατότητα αυτοεξυπηρέτησης. Οι περισσότεροι επιστρέφουν στο σπίτι χωρίς ιδιαίτερη δυσκολία.

Πριν την αποχώρηση

– Θα λάβετε ένα  ενημερωτικό σημείωμα το οποίο θα περιγράφει λεπτομερώς τα εμφυτεύματα που χρησιμοποιήθηκαν, τον τρόπο που θα κινείστε / κοιμάστε / κάθεστε στο σπίτι, τη διατροφή και τα φάρμακά σας, την περιποίηση του τραύματος, την προσωπική σας καθαριότητα, τις ασκήσεις / φυσικοθεραπεία σας

– Θα επιβεβαιώσουμε ότι οι συνθήκες εκεί  διευκολύνουν την ασφαλή και άνετη ανάρρωση:

• Διαμορφώστε έναν ασφαλή διάδρομο κίνησης χωρίς χαλιά που γλιστρούν ή αντικείμενα στο πάτωμα.
• Τοποθετείστε τα αντικείμενα που χρησιμοποιείτε συχνά (κινητό, τηλεχειριστήριο, νερό, φάρμακα) σε εύκολα προσβάσιμα σημεία.
• Εάν υπάρχει σκάλα, οργανώστε ώστε τα απαραίτητα πράγματα να βρίσκονται στο ίδιο επίπεδο με το υπνοδωμάτιο και το μπάνιο.
• Έχετε διαθέσιμη μια σταθερή, όχι χαμηλή καρέκλα με μπράτσα για καθημερινή χρήση
• Βεβαιωθείτε ότι υπάρχει σταθερή επιφάνεια για στήριξη όταν σηκώνεστε από το κρεβάτι ή την καρέκλα.
• Προετοιμάστε άνετα ρούχα, εύκολα να φορεθούν χωρίς σκύψιμο.
• Προμηθευτείτε παντόφλες σταθερές, που χωράνε όλο το πόδι χωρίς αυτό να είναι χαλαρό ούτε όμως και σφικτό μέσα στην παντόφλα
• Αν έχετε κατοικίδια ή μικρά παιδιά στο σπίτι, φροντίστε για προσωρινή βοήθεια τις πρώτες ημέρες.

Μετεγχειρητική αποκατάσταση

Η αποκατάσταση μετά την AMIS είναι γρήγορη και σταδιακή. Παράδειγμα, ασθενής 87 ετών, στο σπίτι της, 12 μέρες μετά την επέμβαση αρθροπλαστικής AMIS  :  

Συμβουλή:

Η επιτυχία εξαρτάται όχι μόνο από τη χειρουργική πράξη, αλλά και από τη συμμετοχή του ίδιου του ασθενούς στη διαδικασία αποκατάστασης. (εικόνα 20)

 

Περίοδος	Στόχοι
Πρώτη εβδομάδα	Αυτόνομη βάδιση με ή χωρίς βοήθημα
	Ήπιες ασκήσεις κινητοποίησης και ενεργοποίησης των μυών Ελεύθερη φόρτιση του ποδιού Έμφαση στο ορθό πρότυπο βάδισης Εκπαίδευση ανόδου – καθόδου σκάλας
2–3 εβδομάδες	Αυτόνομη σταθερή βάδιση χωρίς βοήθημα Επιστροφή στις περισσότερες καθημερινές δραστηριότητες
	Οδήγηση Μικρή βόλτα για ψώνια Εργασία γραφείου Κολύμβηση
4–6 εβδομάδες	Πλήρης λειτουργική αποκατάσταση
2–3 μήνες	Επιστροφή σε αθλητικές δραστηριότητες χαμηλής καταπόνησης

 

Σημαντική συμβουλή:

Το “σύστημα” οστό – εμφύτευμα χρειάζεται άριστο μηχανικό περιβάλλον ώστε να ενσωματωθεί ισχυρά και για πολλά χρόνια. Έτσι, παρότι ο ασθενής μας συνήθως μπορεί να ανταποκριθεί νωρίτερα, συμβουλεύουμε τα πιο απαιτητικά σωματικά αθλήματα να ξεκινήσουν μετά τους 4 μήνες από την επέμβαση

 

Αρθροπλαστική ισχίου σήμερα

Η ολική αρθροπλαστική του ισχίου χαρακτηρίστηκε ως η «επέμβαση του 20ου αιώνα». Η δυνατότητα του ατόμου να συμμετέχει σε  δραστηριότητες που το ευχαριστούν και το κάνουν να νιώθει χρήσιμο και λειτουργικό είναι ακρογωνιαίος λίθος της ψυχικής του Υγείας.

Σήμερα, είναι μια καθημερινή χειρουργική επέμβαση, με προβλέψιμο και άριστο αποτέλεσμα, στα “χέρια” χειρουργών που ειδικεύονται σε αυτό το αντικείμενο. Η επιλογή χειρουργού με εξειδίκευση στην αρθροπλαστική ισχίου  (arthroplasty fellowship-trained) δεν είναι απλώς θέμα εμπιστοσύνης — είναι τεκμηριωμένα συνδεδεμένη με καλύτερα και ασφαλέστερα αποτελέσματα. (Malik et al., 2018, Burnett et al. 2020, Oakley et al. 2023, Ruangsomboon et al. 2024). Η μέθοδος AMIS διατηρεί όλα τα ευεργετήματα της εξαιρετικά επιτυχημένης επέμβασης της αρθροπλαστικής του ισχίου, ταυτόχρονα όμως, τα συνδυάζει με την MIS  φιλοσοφία. Η εμπειρία στη μέθοδο είναι ο παράγοντας που κάνει τη διαφορά μεταξύ μιας απλώς “μικρής τομής” και μιας πραγματικά ελάχιστα επεμβατικής, επιτυχημένης και ασφαλούς αρθροπλαστικής.

Συμπέρασμα

Η ολική αρθροπλαστική ισχίου με τη μεθοδο AMIS προσφέρει σήμερα ασφάλεια, ακρίβεια και ταχύτερη επάνοδο στη φυσιολογική ζωή.

Για τον ασθενή, αυτό σημαίνει λιγότερο πόνο, μικρότερη νοσηλεία και φυσιολογική κίνηση χωρίς περιορισμούς.

Όπως λέω συχνά στους ασθενείς μου:

“Σκοπός δεν είναι απλώς να περπατάτε χωρίς πόνο — είναι να ξαναβρείτε την καθημερινότητά σας με άνεση και αυτοπεποίθηση.”